Απογαλακτισμός: Πώς να διακόψετε το θηλασμό!

Απογαλακτισμός: Πώς να διακόψετε το θηλασμό!

Απογαλακτισμό ονομάζουμε τη σταδιακή διακοπή του θηλασμού και το πέρασμα σε μια νέα διατροφική ρουτίνα για το μωρό, όπου κυριαρχούν περισσότερο οι στερεές τροφές, ενώ τα γεύματα γάλακτος γίνονται αρχικά με το μπιμπερό και στη συνέχεια με μια παιδική κούπα. Η επιλογή της χρονικής στιγμής κατά την οποία θα ξεκινήσει ο απογαλακτισμός γίνεται από τη μητέρα, ανάλογα με τις επαγγελματικές της υποχρεώσεις, τη διάθεσή της, την κατάσταση της υγείας της αλλά και από το ίδιο το μωρό, το οποίο ενδέχεται σταδιακά να αντιδρά στο θηλασμό και να εκφράζει με το δικό του τρόπο την επιθυμία του να περάσει σε νέες διατροφικές συνήθειες. Είναι σημαντικό, βέβαια, να γίνει εξαρχής σαφές ότι η διαδικασία του απογαλακτισμού χρήζει υπομονής και κατανόησης απέναντι στο μωρό ή το μικρό παιδί, το οποίο είναι πιθανό να μη δεχτεί τόσο εύκολα μια τόσο μεγάλη αλλαγή στη ζωή του.

Πότε να ξεκινήσω τον απογαλακτισμό;

Για πολλούς επιστήμονες η αποκλειστική διατροφή του μωρού με μητρικό γάλα για τους έξι πρώτους μήνες και ο συνδυασμός μητρικού γάλακτος με στερεές τροφές για τον υπόλοιπο πρώτο χρόνο, έχουν ιδιαίτερη αξία για την υγεία του μωρού. Οι συνθήκες ζωής όμως δεν επιτρέπουν πάντοτε στις μητέρες να θηλάζουν για ένα τόσο μεγάλο διάστημα με αποτέλεσμα ήδη από τον τέταρτο μήνα αρκετές γυναίκες να πρέπει να επιστρέψουν στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, αδυνατώντας έτσι να συνεχίσουν το θηλασμό. Από την άλλη, δεν είναι λίγες οι φορές που το ίδιο το μωρό από τον ένατο μήνα και μετά, έχοντας συνηθίσει πλέον τις στερεές τροφές αντιδρά στο θηλασμό και δείχνει έτοιμο να σταματήσει να τρέφεται από το στήθος της μητέρας του. Η πραγματικότητα, επομένως, μας υποδεικνύει ότι δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή που πρέπει να ξεκινήσει η διαδικασία του απογαλακτισμού αλλά ότι υπάρχει μια διαφορετική περίοδος για κάθε μητέρα χωριστά, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν.

Η χρονική περίοδος, πάντως, που συγκεντρώνει τις περισσότερες προτιμήσεις των ειδικών είναι κοντά στα πρώτα γενέθλια του μωρού, καθώς τότε είναι αρκετά πιο έτοιμο να υιοθετήσει νέους τρόπους και ως εκ τούτου αναμένεται να αντιδράσει λιγότερο στη διακοπή του θηλασμού. Το μωρό στην ηλικία αυτή είναι ευκολότερο να αποδεχτεί την αλλαγή στον τρόπο διατροφής του σε σχέση με ένα νήπιο δύο ετών που θα έχει πλέον συνηθίσει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη διαδικασία του θηλασμού και επομένως θα αντιδράσει πολύ εντονότερα. Επιπλέον, στην ηλικία του ενός έτους το μωρό έχει ήδη μάθει να τρώει στερεές τροφές και είναι λογικό να έχει χάσει τον ενθουσιασμό που είχε παλαιότερα για το μητρικό γάλα. Ακόμη και για την ίδια τη μητέρα η περίοδος αυτή κρίνεται καλύτερη καθώς έχει μειωθεί η παραγωγή γάλακτος, μιας και το μωρό πίνει λιγότερο πια, και έτσι είναι ευκολότερο να αποφευχθούν οι επίπονες επιπτώσεις της συμφόρησης των μαστών.

Εννοείται, βέβαια, ότι ο απογαλακτισμός δεν είναι απαραίτητο να σημάνει την πλήρη διακοπή του θηλασμού μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς αν η μητέρα το επιθυμεί μπορεί να συνδυάσει το θηλασμό με τη χρήση του μπιμπερό. Μπορεί, δηλαδή, να χρησιμοποιεί το μπιμπερό για τα γεύματα της ημέρας και να θηλάζει το μωρό της το βράδυ. Ανάλογα με τις εργασιακές της υποχρεώσεις και ανάλογα με την προσωπική της άποψη επί του συγκεκριμένου θέματος, η μητέρα μπορεί να θελήσει να συνεχίσει το θηλασμό για ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, πάντοτε βέβαια με την επιφύλαξη ότι το μωρό ενδέχεται να θελήσει να απογαλακτιστεί πολύ νωρίτερα από τη στιγμή που σχεδίαζε η μητέρα.

Ο απογαλακτισμός, πάντως, θα επιτευχθεί ευκολότερα αν το μωρό έχει ξεκινήσει από νωρίς να λαμβάνει κάποια γεύματα με το μπιμπερό. Κι επειδή το μωρό έχει συνδυάσει τη μητέρα του με το θηλασμό, είναι προτιμότερο τα πρώτα γεύματα με το μπιμπερό να τα προσφέρει ο πατέρας ή κάποιο άλλο πρόσωπο που εμπλέκεται με τη φροντίδα του μωρού. Με τον τρόπο αυτό το μωρό θα αντιδράσει λιγότερο στη χρήση του μπιμπερό, καθώς αν προσπαθήσει η μητέρα να το ταΐσει με το μπιμπερό, αυτό ενδέχεται να μπερδέψει το μωρό που μέχρι τώρα έχει συνηθίσει να θηλάζει. Η περιστασιακή χρήση του μπιμπερό θα διευκολύνει αργότερα τη διαδικασία του απογαλακτισμού και παράλληλα θα προσφέρει και σε άλλα μέλη της οικογένειας την ευκαιρία να αισθανθούν τη χαρά του να ταΐζουν το μωρό.

Αν επιλέξετε να ξεκινήσετε τη διαδικασία του απογαλακτισμού προτού το μωρό γίνει ενός έτους ή αν διαπιστώσετε ότι δεν παράγετε τόσο γάλα όσο θα θέλατε, ίσως χρειαστεί να δώσετε στο μωρό σας βρεφικό γάλα από το εμπόριο, ενισχυμένο με σίδηρο. Καλό είναι να ρωτήσετε τον παιδίατρό σας για το ποιο γάλα θεωρεί κατάλληλο για το παιδί σας. Αν, μάλιστα, το μωρό πλησιάζει στα πρώτα του γενέθλια, ίσως θα πρέπει να του δώσετε το γάλα του απευθείας με μια κούπα, χωρίς να χρησιμοποιήσετε καθόλου το μπιμπερό.

Παρόλο που αρκετά μωρά είναι διατεθειμένα να θηλάζουν επ' αόριστο και εξαρτάται από τη μητέρα τους το πότε θα αρχίσει ο απογαλακτισμός τους, υπάρχουν και μωρά που δείχνουν με τον τρόπο τους ότι είναι έτοιμα να απογαλακτιστούν. Είναι πιθανό κατά τη διάρκεια του θηλασμού να είναι έκδηλα αδιάφορα για το στήθος της μητέρας τους, να γκρινιάζουν ή να ολοκληρώνουν το θηλασμό πολύ πιο σύντομα απ' ό,τι συνήθιζαν. Άλλα μωρά μοιάζουν αφηρημένα την ώρα του θηλασμού, με αποτέλεσμα ο θηλασμός να διαρκεί πάρα πολύ.

Πώς θα επιτύχω τον απογαλακτισμό;

Για να δοθεί η ευκαιρία τόσο στο μωρό όσο και στη μητέρα να προσαρμοστούν σωματικά και συναισθηματικά στις αλλαγές που συνεπάγεται ο απογαλακτισμός, καλό είναι η διαδικασία αυτή να γίνεται σταδιακά και χωρίς πίεση.

Ένας τρόπος για να επιτύχετε τον απογαλακτισμό είναι να εισάγετε σταδιακά τη χρήση του μπιμπερό, αντικαθιστώντας από ένα γεύμα θηλασμού κάθε εβδομάδα. Μέχρι που το μωρό να παίρνει όλα τα γεύματα γάλακτος με το μπιμπερό ή με μια παιδική κούπα. Εάν, πάντως, επιθυμείτε να συνεχίσετε να προσφέρετε στο μωρό σας μητρικό γάλα, έστω και με το μπιμπερό, θα πρέπει να αρχίσετε να εκθλίβετε γάλα για να διατηρήσετε την παραγωγή γάλακτος. Είναι λογικό ότι όσο μειώνονται τα γεύματα θηλασμού τόσο να μειώνεται και η παραγωγή γάλακτος από τον οργανισμό σας.

Συνήθως, είναι προτιμότερο να ξεκινήσετε τη χρήση του μπιμπερό στα μεσημεριανά γεύματα, τα οποία αφενός είναι πιο σύντομα και αφετέρου είναι και αυτά που δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα στις μητέρες που εργάζονται. Ενώ, για τις περισσότερες μητέρες τα τελευταία γεύματα θηλασμού που διακόπτουν είναι τα βραδινά, καθώς για κάθε μητέρα αυτός ο τελευταίος θηλασμός προτού βάλει το μωρό για ύπνο αποτελεί σημαντικό στοιχείο του μεταξύ τους συναισθηματικού δεσμού.

Ένας άλλος τρόπος για να φτάσετε ομαλά στον απογαλακτισμό είναι να αφήσετε την απόφαση για την πλήρη διακοπή του θηλασμού στο παιδί σας. Μόλις το παιδί έχει αρχίσει να τρέφεται κανονικά με στερεές τροφές, λαμβάνοντας καθημερινά τρία πλήρη γεύματα φαγητού και μερικά ενδιάμεσα σνακ, αποζητά όλο και λιγότερο το θηλασμό. Στην περίπτωση αυτή, μιας και δεν υπάρχει ζήτηση γάλακτος ο οργανισμός σας σταματά από μόνος του να παράγει γάλα. Καλό είναι, βέβαια, να ζητήσετε από τον παιδίατρό σας να σας υποδείξει πόσο γάλα εμπορίου θα πρέπει να δίνετε στο παιδί σας από τη στιγμή που δε θα το θηλάζετε πλέον.

Για πολλές μητέρες ο απογαλακτισμός είναι μια διαδικασία που την ξεκινούν με ανάμικτα συναισθήματα, καθώς από τη μία αποκτούν μεγαλύτερη ελευθερία και άνεση στο να καθορίζουν το καθημερινό τους πρόγραμμα, από την άλλη όμως συνειδητοποιούν ότι θα διακόψουν έναν από τους σημαντικότερους δεσμούς με το μωρό τους, καθώς ο θηλασμός είναι μια πράξη που φέρνει τη μητέρα πιο κοντά στο μωρό της από οτιδήποτε άλλο, γι' αυτό και τελικά δυσκολεύονται να το πάρουν απόφαση. Θα πρέπει, πάντως, να περιμένετε ότι ο απογαλακτισμός θα προκαλέσει διάφορα συναισθήματα τόσο σε εσάς όσο και στο μωρό σας, αλλά μην ξεχνάτε ότι θα υπάρξουν πάρα πολλοί τρόποι για να βρεθείτε κοντά στο παιδί σας και να του εκφράσετε την αγάπη που έχετε για εκείνο, έστω κι αν δεν του προσφέρετε πλέον το γάλα σας.

Πώς θα διευκολύνω τη διαδικασία;

Για να διευκολύνετε τη διαδικασία του απογαλακτισμού για το μωρό σας αλλά και για εσάς, δοκιμάστε τα εξής:

• Τις ώρες που συνηθίζατε να θηλάζετε το μωρό σας απασχολείστε το ευχάριστα με παιχνίδι και μικρές βόλτες, ώστε να μην αισθανθεί έντονα την αλλαγή της ρουτίνας του και την απώλεια μιας αγαπημένης συνήθειας.
• Αποφύγετε να καθίσετε με το μωρό σας στη θέση που συνήθως κάθεστε όταν το θηλάζετε και παράλληλα αποφύγετε να φορέσετε τα ρούχα που συνηθίζατε να φοράτε κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
• Καθυστερήστε τον απογαλακτισμό αν το μωρό σας την ίδια περίοδο προσπαθεί να προσαρμοστεί και σε κάποια άλλη αλλαγή στην καθημερινότητά του. Αν, δηλαδή, το μωρό ξεκινά για πρώτη φορά να πηγαίνει σε κάποιον βρεφονηπιακό σταθμό ή βγάζει δοντάκια, καλύτερα να μην προσθέσετε σε αυτά και την ένταση που θα του προκαλέσει ο απογαλακτισμός.
• Αν το μωρό σας είναι μικρότερο του ενός έτους την καθιερωμένη ώρα του θηλασμού, δώστε του το γάλα του με το μπιμπερό ή με την κούπα του. Αν το μικρό σας είναι μεγαλύτερο του ενός έτους, την ώρα του θηλασμού μπορείτε να του προσφέρετε κάποιο άλλο υγιεινό σνακ και αν διαπιστώσετε ότι δείχνει απογοητευμένο, μπορείτε να το πάρετε αγκαλιά και να το κρατήσετε κοντά σας για να αντιληφθεί ότι συνεχίζετε να το αγαπάτε και ότι πάντοτε θέλετε να το έχετε στην αγκαλιά σας.
• Μπορείτε να ζητήσετε από το σύζυγό σας να απασχολήσει το μωρό τις ώρες που συνήθως το θηλάζατε, ώστε το μωρό να ξεχαστεί απασχολούμενο ευχάριστα με τον μπαμπά του.
• Αν διαπιστώσετε ότι το μωρό σας αρχίζει να υιοθετεί κάποια συνήθεια, όπως να θηλάζει το δάχτυλό του ή το δείτε να προσκολλάται περισσότερο στο μεταβατικό του αντικείμενο, μην προσπαθήσετε να το αποθαρρύνετε. Αυτός είναι ο τρόπος που επιλέγει το μικρό παιδί για να αντιμετωπίσει συναισθηματικά την έντονη αυτή αλλαγή στη ζωή του.

Πόσο μπορώ να παρατείνω το θηλασμό;

Αρκετοί ειδικοί πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στο να παρατείνεται ο θηλασμός για αρκετό καιρό, ακόμη και μέχρι την προσχολική ηλικία του νηπίου, εφόσον τόσο η μητέρα όσο και το παιδί αισθάνονται ακόμη άνετα με αυτόν τον τρόπο διατροφής. Απλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι από μόνο του το μητρικό γάλα δεν επαρκεί για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του μωρού και ότι θα πρέπει η διατροφή του ήδη από τον 6ο μήνα να εμπλουτιστεί με στερεές τροφές. Ειδικά από τα πρώτα του γενέθλια και μετά η διατροφή του θα πρέπει να βασίζεται κυρίως στις στερεές τροφές και το μικρό παιδί θα πρέπει να τρώει κανονικά γεύματα, όπως και η υπόλοιπη οικογένεια.

Καθώς, λοιπόν, ξεκινάτε τη διαδικασία του απογαλακτισμού καλό είναι να έχετε κατά νου ότι το μωρό χρειάζεται χρόνο να προσαρμοστεί σε αυτή την αλλαγή και αν μάλιστα θηλάζει για αρκετό καιρό τότε του είναι ακόμη πιο δύσκολο να διακόψει τη συνήθεια αυτή.

Συμφόρηση των μαστών

Η σταδιακή πραγματοποίηση του απογαλακτισμού θα βοηθήσει στο να αποφευχθεί η επίπονη συμφόρηση των μαστών, καθώς ο οργανισμός σας θα πάψει σιγά - σιγά να παράγει γάλα. Ενώ, όταν πλέον θα σταματήσετε πλήρως να θηλάζετε μπορείτε να μειώσετε λίγο εκείνες τις μέρες την πρόσληψη υγρών αλλά και να καταφύγετε στην έκθλιψη γάλακτος αν το πρόβλημα εντείνεται. Μέσα σε μια εβδομάδα πάντως από τη στιγμή που θα πάψετε να θηλάζετε θα διακοπεί τελείως η παραγωγή γάλακτος και δε θα έχετε περαιτέρω ενοχλήσεις.